गाय म्हैस योजना २०२४: प्रकल्पाची व्याप्ती:- विदर्भ आणि मराठवाडा दुग्ध विकास प्रकल्प टप्पा २ विदर्भ आणि मराठवाड्यातील सर्व १९ जिल्ह्यांमध्ये राबविला जाईल.
प्रकल्प कालावधी:- (Project duration)
विदर्भ आणि मराठवाडा दुग्ध विकास प्रकल्प टप्पा २ २०२४-२५ ते २०२६-२७ या तीन वर्षांच्या कालावधीत राबविला जाईल.
शेतकऱ्यांना कर्ज उपलब्ध असेल
प्रकल्पाची उद्दिष्टे:- (Objectives of the project)
१. पारंपारिक पद्धतींचा वापर करून कृत्रिम रेतन आणि शेतकरी आणि गायींच्या दाराशी लिंग-वर्गीकृत पिंजरे आणि भ्रूण प्रत्यारोपणाद्वारे दुग्धजन्य जनावरांची संख्या वाढवणे.
२. शेतकरी आणि पशुपालकांना संतुलित आहार सल्ला देणे, पशुधन विकास कार्यक्रम आणि दर्जेदार चारा प्रदान करून प्राण्यांच्या आहार सवयी सुधारणे.
३. गावपातळीवर पशु आरोग्य सेवा प्रदान करणे.
४. उच्च दूध उत्पादन क्षमता असलेल्या गायी आणि म्हशींचे वाटप.
५. शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवणे आणि त्यांचे उत्थान करणे.
६. रोजगार निर्मिती.
पदम-३, (PADUM-3)
विदर्भ आणि मराठवाडा दुग्ध विकास प्रकल्पाच्या दुसऱ्या टप्प्यात वरील माहितीपत्रकात दाखवल्याप्रमाणे ०९ घटकांचा समावेश आहे. या घटकांतर्गत लाभार्थ्यांना देण्यात येणारे फायदे,
अटी/शर्ती आणि योजना अंमलबजावणी प्रक्रिया खालीलप्रमाणे दिली आहे.
(९) उच्च दूध उत्पादन क्षमता असलेल्या दुग्ध गायी आणि म्हशींचे वाटप:- प्रकल्पात समाविष्ट असलेल्या विदर्भ आणि मराठवाड्यातील १९ जिल्ह्यांमध्ये ०३ वर्षांच्या कालावधीत १३,४०० दुग्ध गायी आणि म्हशींचे वाटप केले जाईल.
(अ) अटी/शर्ती:-
(१) प्रकल्प कालावधीत प्रत्येक लाभार्थ्याला किमान ८ ते १० लिटर प्रतिदिन दूध उत्पादन क्षमता असलेली एक गाय/म्हशी वाटप केली जाईल.
(२) वितरित दुग्ध जनावरांना डिजिटल ट्रॅकिंग काउ कॉलर आणि जिओ टॅगिंग लागू करणे बंधनकारक असेल.
(३) वाटप केलेली गाय/म्हशी ३ वर्षांसाठी विकता येणार नाही.
(४) वाटप केलेली गाय/म्हशी प्रकल्प संचालक, विदर्भ आणि मराठवाडा दूध विकास प्रकल्प यांच्या नावाने गहाण ठेवली जाईल.
(५) वाटप केलेली दुधाळ जनावरे खरेदी करताना, त्या जनावरांचा ३ वर्षांसाठी विमा उतरवणे बंधनकारक असेल.
(६) विमा उतरवलेल्या दुधाळ जनावराचा मृत्यू झाल्यास, दुसरा दुधाळ जनावर खरेदी करणे बंधनकारक असेल. रोख परतफेड दिली जाणार नाही.
शेतकऱ्यांना कर्ज उपलब्ध असेल
(ब) लाभार्थी निवड निकष:-
(१) शेतकरी/पशुपालकाकडे किमान २ दुधाळ जनावरे असावीत.
(२) दूध उत्पादकाने मागील वर्षात किमान ३ महिने खाजगी/सहकारी दूध संकलन केंद्रांवर दूध विकलेले असावे.
(३) प्रकल्पाच्या पहिल्या टप्प्यात तसेच गेल्या ३ वर्षात कोणत्याही सरकारी योजनेचा लाभ घेतलेले शेतकरी आणि पशुपालक दुसऱ्या टप्प्यात या घटकाचा लाभ घेण्यास पात्र राहणार नाहीत.
(४) एका कुटुंबातील फक्त एकच व्यक्ती निवडीसाठी पात्र असेल.
(५) एका गावात जास्तीत जास्त ५ लाभार्थी निवडीसाठी पात्र असतील.
(अ) गाय/म्हशी खरेदी आणि अनुदानाचे वितरण:-(Purchase of cow/buffalo and distribution of subsidy)
(१) दुभत्या जनावरे खरेदी करताना, शेतकरी राष्ट्रीय दुग्ध विकास मंडळाची सेवा घेतील
किंवा ते खुल्या बाजारातून जास्त दूध उत्पादन क्षमता असलेल्या गायी आणि म्हशी खरेदी करू शकतात.
गाय म्हैस योजना २०२४ : (२) प्रति गाय/म्हशी किंमत अंदाजे १.०० लाख रुपये गृहीत धरण्यात आली आहे.